Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος των παιδιών απασχολούν και προβληματίζουν γονείς και παιδιάτρους ιδιαίτερα τη χειμερινή περίοδο διότι παρουσιάζουν αλληλοεπικαλυπτόμενα συμπτώματα και διότι μία μικρή λοίμωξη αν δεν θεραπευθεί μπορεί να οδηγήσει σε απειλητική νόσο. Άσκοπη όμως χρήση αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες ή και σε δημιουργία και επικράτηση ανθεκτικών μικροβίων. Είναι λοιπόν σαφής η σημασία της λήψης καλού ιστορικού, της ενδελεχούς κλινικής παιδιατρικής εξέτασης και της επιλογής των κατάλληλων διαγνωστικών εξετάσεων για την προσπέλαση μιας λοίμωξης αναπνευστικού, όσο απλής και αν εξαρχής φαίνεται.

Συγκεκριμένα, σημασία για το ιστορικό έχουν η ηλικία του παιδιού, οι επαφές του (πχ παιδικός σταθμός, ζώα), η γεωγραφική περιοχή που διαμένει και οι οικογενειακές συνθήκες (πχ κάπνισμα γονέων, συννόσηση και άλλων ατόμων στην οικογένεια), η εποχή χρόνου και το ιστορικό εμβολιασμών. Στην κλινική εξέταση θα δοθεί έμφαση στο αν η λοίμωξη είναι εντοπισμένη ή γενικευμένη, αν συνοδεύεται από συγκεκριμένο εξάνθημα ή άλλα ειδικά σημεία και γίνεται μια πρώτη ΩΡΛ εξέταση.

Το πιο προβληματικό σημείο είναι η ερμηνεία του πυρετού, ο οποίος στην προκειμένη περίπτωση είναι υγιής αντίδραση του οργανισμού στην είσοδο του παθογόνου μικροοργανισμού. Γενικά, ο πυρετός δεν υποδηλώνει πάντα λοίμωξη και άλλα αίτια μπορεί να είναι ρευματικές/αυτοάνοσες παθήσεις/νεοπλασίες, ενώ παιδιά με βαριά λοίμωξη μπορεί να μην έχουν καθόλου πυρετό. Ο πυρετός στα παιδιά μπορεί να είναι μικρής διάρκειας με εντοπισμένη εστία (πχ αμυγδαλίτιδα, ωτίτιδα), χωρίς εστία (<3 ετών και συνήθως χρειάζονται και διαγνωστικά τεστ λόγω κινδύνου βακτηριαμίας και σήψης) και άγνωστης αιτιολογίας (>14 ημέρες ή με πάνω από μια εβδομάδα θεραπείας).

Η άλλη δυσκολία στις λοιμώξεις αναπνευστικού και εν γένει στις λοιμώξεις είναι η διαφορική διάγνωση μεταξύ ίωσης και μικροβιακής λοίμωξης. Σε αδρές γραμμές, σε παιδιά μικρότερα των 3 ετών αξιολογείται η καλή γενική κατάσταση του παιδιού (παίζει, κοιτά με ζωηρό βλέμμα, σταματά να κλαίει στην αγκαλιά, όχι ευερέθιστο, καλή κινητικότητα) και συνήθως με την κλινική εξέταση αναγνωρίζεται η εστία του πυρετού (ωτίτιδα, φαρυγγοαμυγδαλίτιδα κλπ). Τα νεογνά (0-28 ημερών) νοσηλεύονται με οποιοδήποτε ύψος πυρετού γιατί δεν έχουν αμυντικούς φραγμούς και οι λοιμώξεις είναι γενικευμένες (ουρολοίμωξη, βακτηριαιμία, μηνιγγίτιδα κλπ). Τα βρέφη έως 3 μηνών περίπου επίσης νοσηλεύονται πολύ εύκολα ειδικά αν δεν έχουν καλή γενική κατάσταση ανεξαρτήτως άλλων συμπτωμάτων και εάν δεν νοσηλευθούν, επανεξετάζονται σε 24-72 ώρες.

Η πιο συχνή και αθώα λοίμωξη του αναπνευστικού είναι η ιογενής λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού από τους ιούς του κοινού κρυολογήματος (πχ ρινοϊοί ) ή κυνάγχη. Παρατηρείται κυρίως με την έλευση των φθινοπωρινών-χειμωνιάτικων μηνών και ταλαιπωρεί τον παιδικό πληθυσμό με την έννοια ότι για παράδειγμα ένα βρέφος/νήπιο που παρακολουθεί για παράδειγμα παιδικό σταθμό για πρώτη φορά μπορεί να παρουσιάσει και 12-15 επεισόδια κυνάγχης το χρόνο και ουσιαστικά να έχει βήχα και ρινική καταρροή για πρακτικά όλη τη χειμερινή περίοδο. Ο χρόνος επώασης είναι περίπου 1-3 ημέρες και έπεται η εμφάνιση ρινική συμφόρησης, φαρυγγαλγίας, ξηρού βήχα και ήπιου πυρετού. Η διάρκεια νόσησης και ανάρρωσης είναι περίπου μια εβδομάδα, ενώ στα μικρά παιδιά η ανάρρωση μπορεί να επεκταθεί και στις 2-3 εβδομάδες. Η κατάσταση πρέπει να διακριθεί από την αλλεργική ρινίτιδα, ενώ αλλαγή των ρινικών εκκρίσεων από διαφανείς σε βλεννοπυώδεις δεν σημαίνει απαραίτητα παραρρινοκολπίτιδα. Ωστόσο, πρέπει να υπάρχει εγρήγορση για εμφάνιση τέτοιων επιπλοκών, όπως για παράδειγμα και ωτίτιδας ή έξαρσης βρογχικού άσθματος. Η θεραπεία είναι υποστηρικτική με κεφαλαιώδους σημασίας τις ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό, καθώς η νόσος αυτοπεριορίζεται. Η προφύλαξη γίνεται με το καλό πλύσιμο χεριών, τον αερισμό των χώρων, την αποφυγή των αρρώστων πχ με αποχή από τον παιδικό σταθμό για μεγάλα χρονικά διαστήματα επί συνεχούς νόσησης.